Peršun

Petroselinum crispus L. – Apiaceae

Peršun je dvogodišnja, gajena biljka. Korijen je vretenast. Prve godine se razvija lisna rozeta sastavljena od duboko dijeljenih listova, listovi su svijetlozelene boje. Ljekoviti dijelovi biljke su osušen korijen i list. Ova biljka se koristi i kao začin, ali i kao ljekovita biljka. Uzgaja se više od 2000 godina u jugoistočnoj Evropi i zapadnoj Aziji. Prvi put ljekovita svojstva peršuna se pominju u staroj Grčkoj.

Korijen sadrži 0.1-0.5% etarskog ulja, a najzastupljeniji sastojci ulja su fenilpropanska jedinjenja apiol i miristicin. Takođe, u korijenu peršuna se nalaze i flavonoidni heterozidi (apiin, apiozid), furanokumarini, poliacetileni, šećeri i sluzi. List peršuna, pored etarskog ulja sadrži i flavonoide, vitamine A, B1, B2, kao i vitamin C. Peršun djeluje diuretično (podstiče izlučivanje urina), a ispoljava i blago spazmolitičko djelovanje (opušta glatku muskulaturu urinarnog trakta), pa se može preporučiti i za ublažavanje grčeva kod bolesti urinarnog sistema mušaraca i žena. Etarsko ulje peršuna pokazuje antioksidativni, kao i antiinflamatorni efekat, blokira kalcijumove kanale (u crijevnom traktu i materici), posjeduje i antitumorski efekat pa se može preporučiti kao prevencija karcinoma. Takođe, peršun pokazuje i imunomodulatorni efekat, tako što modifikuje aktivnost ćelija koje su dio imunološkog sistema.

Ekstarkti peršuna pokazuju širokospektralnu antimikrobnu aktivnost protiv velikog broja bakterija, kao što su: B. subtilis, P. aeruginosa, S. epidermidis, S. aureus, E. coli, Klebsiella pneumoniae. Takođe, baktericidno djelovanje peršun je pokazao kad je u pitanju bakterijska infkecija čiji je uzročnik Helicobacter pylori, a osim antibakterijsko djelovanja ova biljka posjeduje i antifungalno djelovanje (odličan je u borbi protiv gljivičnih infkecija). Dnevna konzumacija peršuna može značajno uticati na smanjenje koncentracije glukoze u krvi, potencijalno inhibicijom glukoneogeneze i direktnom stimulacijom glikolize, a koristi se i kao sredstvo za poboljšanje varenja hrane.

U obliku čajnih mješavina, kao i nekih fitopreparata, koristi se kao diuretik kod infekcija urinarnog trakta, kao i u tretmanu kamenaca urinarnog trakta. U tradicionalnoj medicini, peršun se koristi kod noćnog mokrenja djeca kao i kod neurednih menstruacija (kod dismenoreje). Peršun je fototoksična biljka, pa prilikom upotrebe preparata na bazi peršuna morate se zaštiti od sunčeve svjetslosti, na dijelove tijela koji nisu prekriveni odjećom koristiti kreme sa visokim zaštitnim faktorom. Kontraindikovana je primjena peršuna tokom trudnoće, kao i kod osoba koje imaju oslabljenu funkciju bubrega. Moguća je pojava alergijskih reakcija na peršun, a za to su odgovorni furanokumarini i poliacetileni, pa osobe koje su sklone alergijama preparate peršuna moraju korstiti uz oprez.

Reference

Petroselinum Crispum